Yeni Seçim Yasası hangi partiye yarayacak?

Türkiye Devleti’nin yönetim şeklinin “Cumhuriyet” olmasının üzerinden tam 99 yıl geçti...

Türkiye Cumhuriyeti Devleti, 95 yıl boyunca ‘Parlamenter Sistem’le yönetildi. Yürütme organının yasama organının denetimindeydi... 

Ta ki 2018 yılına kadar...

Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin yönetim sistemi, 16 Nisan 2017 Referandumuyla kabul edilen ve 9 Temmuz 2018 tarihinden itibaren “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi” olarak değiştirildi...
Bir diğer adıyla Partili Cumhurbaşkanı...
Yani, Cumhurbaşkanı seçilin aynı zamanda kendi partisinin de genel başkanlığını yapabilecek...

Türkiye Cumhuriyeti tarihinde çok önemli bir değişim olan ‘Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde ilk Cumhurbaşkanı aynı zamanda AK Parti Genel Başkanı olan Recep Tayyip Erdoğan seçildi...

2018 tarihindeki bu önemli değişimden sonra yapılan en önemli ikinci değişim ise ‘Seçim Yasası’nda yapılan değişimdir...

Değişimi Cumhur İttifakı istedi ve kabul edildi...
Seçim Kanunundaki değişimi Cumhur İttifakı istedi. Yapılan görüşmelerden sonra da geçtiğimiz hafta kabul edilerek resmen yasallaştı...

Peki, yeni seçim yasasında ne gibi değişiklikler oldu? 
 

 En önemli ve dikkat çeken değişiklik; seçim barajının yüzde10’dan yüzde7’ye indirilmesi oldu...

Siyasi partilerin uzun yıllardır itiraz ettiği ve düşürülmesini istediği yüzde 10’luk seçim barajı, 12 Eylül Anayasası’nda kabul edilmiş ve yürürlüğe girmişti...
Seçimlerde yüzde 10 barajını aşamayan siyasi partiler Meclis’e giremiyordu...

Yeni Seçim Yasası’nın yasallaşmasıyla baraj yüzde 7’ye düşürüldü...

Peki, burada yüzde 7’lik baraj ittifak kuran partilerde nasıl olacak?

Anlatayım;

İttifakın aldığı oy toplamı ülke barajını geçtiği takdirde, seçim çevrelerinde milletvekili hesabı ve dağılımı, ittifak içinde yer alan bir partinin o seçim çevresinde almış olduğu oy sayısı dikkate alınarak yapılacak... 

Burada hesaplama yapılırken D’HONDT adı verilen uygulama esas alınacak...

Peki, nedir bu?
“Bir seçim çevresinde her partinin aldığı oy toplamı, sırasıyla 1’e, 2’ye, 3’e, 4’e bölünür ve o seçim çevresinin çıkaracağı milletvekili sayısına ulaşıncaya kadar bu işleme devam edilir. Elde edilen paylar, parti farkı gözetmeksizin, büyükten küçüğe doğru sıralanır...”
Hangi siyasi partinin kaç milletvekili çıkartacağı bu uygulamayla belli olacak...

Siz okuyucularımıza şunu aktaralım...

Kabul edilen yeni seçim yasası; Yüzde 10’luk seçim barajının yüzde 7’ye indirilmesi; il, ilçe seçim kurullarının yapısını ve ittifaka katılan siyasi partilerin milletvekili hesaplama sistemini değiştiren, cumhurbaşkanına da seçim yasakları muafiyeti getiren yasa, erken seçime gidilmesi halinde uygulanamayacak...”

Olası bir erken seçimde; kabul edilen yeni seçim yasası uygulanmayacak...

Seçimler zamanında, yani 24 Haziran 2023 tarihinde yapılırsa yeni seçim yasası uygulanacak...

Seçim Yasası’nın kabul edilmesinden sonra ana muhalefet partisi CHP, iktidarı, seçime giderken “oyunun kuralı değiştirmekle”  eleştirmiş yasanın iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuştu...

Peki, seçim yasasında yapılan değişiklikte neler var?

* Seçimlerde yüzde 10 olarak uygulanan ülke seçim barajı yüzde 7’ye indirildi...

*  İttifak yapan partilerin çıkaracakları milletvekilinin hesaplaması sistemi değiştirildi. 2018 seçimlerinde uygulanan sistemde, ittifak yapan partilerin milletvekili sayısı, ittifakın toplam, siyasi partinin aldığı oya bölünmesiyle hesaplanıyordu. Bir önceki seçimde muhalefet partilerinin, daha fazla milletvekili çıkarması nedeniyle bu sistemden vazgeçildi.  Kabul edilen yasaya göre ittifakı oluşturan siyasi partilerin her birinin çıkaracağı milletvekili sayısı, her seçim bölgesinde ittifak içinde elde ettiği oy sayısı esas alınarak belirlenecek.

* Siyasi partiler için, TBMM’de grup kurmuş olmak, seçime katılabilmenin yeterli koşullarından birisi olmayacak. Bir siyasi partinin seçime katılmasıseçime katılma yeterliliğini kazanabilmesi için illerin en az yarısında örgütlenmesi gerekecek. Siyasi Partiler yasası ve tüzüğünde öngörülen süreler içerisinde iki kez üst üste ilçe, il ve büyük kongresini yapmayan siyasi parti, seçime katılma yeterliliğini kaybedecek.

* Yasa ile ilçe ve il seçim kurullarında ‘Kıdemli Hakim’ in görev alması zorunluluğu kaldırıldı.

* Adres kayıt sisteminde görünmeyen seçmenler, son seçmen olduğu adrese göre seçmen listesine kaydedilecek ve bu adrese göre oy kullanabilecek.

* Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine “uyum” çerçevesinde yapılan düzenlemeyle Cumhurbaşkanına “seçim yasakları” muafiyeti getirildi.

* Cumhurbaşkanı, seçim propagandasının başlangıç tarihinden oy verme gününü takip eden güne kadar seçim propagandası ile ilgili gezilerde makam ve resmi araçları kullanabilecek, açılış törenleri yapabilecek, resmi ziyafetler verebilecek, devlet olanaklarıyla yapılan karşılama ve uğurlama törenlerine katılabilecek. Bakan, milletvekili ve siyasi parti genel başkanları bu yasaklara uymak zorunda olacak...

Yeni Seçim Yasası, 24 Haziran 2023 tarihinde yapılacak olan Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekilliği Seçiminde en çok hangi siyasi partiye yarayacak?
Bu yasayla en çok hangi parti etkilenecek?
Yorumu siz okurlara bırakıyorum...